تغییرات خصوصیات جوانه‌زنی، رنگدانه‌های فتوسنتزی و فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان گلرنگ تحت تأثیر تنش‌های خشکی و شوری

به منظور مطالعه اثر تنش‌های خشکی و شوری بر برخی خصوصیات جوانه‌زنی، محتوای رنگدانه‌های فتوسنتزی و آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان کاتالاز (CAT)، آسکوربات‌پراکسیداز (APX) و گلوتاتیون‌پراکسیداز (GPX) برگ گلرنگ، آزمایشی در شرایط کنترل‌شده به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با چهار تکرار در سال 1391 در محل آزمایشگاه و گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه زابل اجرا گردید. برای ایجاد سطوح تنش خشکی (0، 6- و 8- بار) از پلی‌اتیلن گلیکول، و سطوح تنش شوری (5، 10 و 15 دسی‌زیمنس بر متر) از منبع کلرید سدیم استفاده شدند. نتایج نشان دادند که اثرات فاکتورها بر درصد و سرعت جوانه‌زنی، محتوای کلروفیل‌های a و b و فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان معنی‌دار بودند. نتایج بررسی آزمایشگاهی نشان داد که کاهش درصد و سرعت جوانه‌زنی ناشی از منفی‌تر شدن پتانسیل اسمزی در سطوح خشکی و شوری اعمال ‌شده بوده است. سنجش رنگیزه‌های نوری برگ‌های رشد یافته در گلخانه نیز به‌طور معنی‌داری با افزایش شدت تنش، کاهش نشان داد. تنش کم‌آبی و افزایش نمک‌های محلول در آب، با ایجاد تنش اکسیداتیو منجر به تغییر در میزان فعالیت برخی آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان گردید. به‌طوری که فعالیت دو آنزیم کاتالاز و گلوتاتیون‌پراکسیداز با افزایش شدت تنش خشکی ناشی از پلی‌اتیلن‌گلیکول افزایش ولی با افزایش تنش شوری کاهش نشان داد. فعالیت آنزیم آسکوربات‌پراکسیداز نیز تحت تأثیر خشکی افزایش یافت. مطالعه اثر متقابل تنش‌های خشکی و شوری مشخص نمود که در تنش ملایم آنزیم گلوتاتیون ‌پراکسیداز، و در تنش‌های شدید آنزیم آسکوربات‌پراکسیداز افزایش بیشتری یافتند که بیان­گر تولید و فعالیت بیشتر سیستم دفاعی گیاه از جمله این آنزیم‌ها در شرایط تنش‌های اعمال‌شده می­باشد و منجر به محافظت یا تحمل گیاه در شرایط تنش اکسیداتیو ناشی از خشکی و شوری آب آبیاری می‌شود.